Resultaat van tweede pilotjaar Samen bouwen is verdieping & verbreding

Schoolleiders, vertegenwoordigers van het culturele veld, provincie Flevoland en gemeente Almere en overige geïnteresseerden kwamen 4 juni naar Almere. In locatietheater Vis à Vis vond de slotbijeenkomst plaats van het tweede pilotjaar Samen bouwen aan de Flevolandse cultuur. Een aantal van de gasten volgt het co-creatietraject vanaf het eerste uur. Zij waren getuige van de opbrengsten van twee jaar samen ontwikkelen. Uit de presentaties bleek dat er meer samenwerkingen tussen scholen en hun culturele omgeving ontstaan: het Netwerk Cultuureducatie Flevoland wordt groter en groter. Ook werd duidelijk dat de deelnemers het ontwerpproces steeds meer in de vingers krijgen waardoor de bouwstenen nog meer bijdragen aan betekenisvolle cultuureducatie. De jonge trompettist Bas Venderbosch van het Almeers Jeugd Symphonie Orkest opende de slotbijeenkomst.

Kennismaking met de culturele omgeving

Ook in het tweede pilotjaar maakten de vmbo-docenten kennis met uiteenlopende culturele locaties. FleCk heeft ervoor gekozen de Flevolandse cultuur in de breedte te verkennen: hoe ziet het culturele veld eruit, waar ervaren vmbo-leerlingen hun leefomgeving, hun geschiedenis en toekomst. De docenten maakten de afgelopen maanden onder meer kennis met:

• musea: Museum het Oude Raadhuis op Urk, Gasthuis de Lichtwachter op Schokland en Museum Batavialand;
• culturele instellingen: KAF – Kunstlinie Almere Flevoland, de BonteHond en De Nieuwe Bibliotheek;
• creatieve industrie: Clipjesfabriek, Fair & Square Tattoo en L5-studio;
• Osmanli Moskee in Lelystad, Land Art-kunstwerken, Floriade.

De kennismaking leidde in sommige gevallen al tot een specifieke vraag vanuit de school aan culturele partijen. Bij de culturele instellingen zelf ontstaat een groeiende interesse in het co-creatietraject. Omdat de focus van het traject gericht is op het versterken van de ontwikkelingskracht van de docent, kunnen de instellingen en scholen makkelijker duurzame relaties aangaan. En dat levert meer op dan vanuit de aanbodgedachte activiteiten voor leerlingen aan te bieden.

Opbrengsten en inzichten

Twee jaar co-creëren heeft al onder meer de volgende opbrengsten opgebracht:

• twaalf leerlijnbouwstenen in co-creatie met de culturele omgeving;
• het OCPE-kwadrant: de kwaliteitscriteria Onderzoeken, Creëren, Presenteren en Evalueren;
• ervaringen klein houden en itereren: kleine onderdelen testen (prototyping) en inzichten meenemen in verdere ontwikkeling;
• diverse werkvormen en hulpmiddelen, zoals de inzichtkaarten en de digitale toolbox;
• lokale partners meer in hun kracht gezet;
• een vorm voor maatwerktrajecten.

Tijdens de vier presentaties deelden de docenten van Aeres VMBO Emmeloord, Stad College, OPDC-Almere en SG Lelystad hun inzichten en conclusies na het ontwikkelen en prototypen van de bouwstenen. We noemen er een aantal:

• leerlingen ervaren het eigenaarschap van de opdracht die ze verzorgen voor leerlingen van een jaar lager. Deze ervaring laat ze groeien;
• soms is het moeilijk te monitoren welke kennis daadwerkelijk is opgedaan;
• leerlingen moeten goed worden gecoacht om de fantasiespier goed op gang te helpen;
• bij een open opdracht is het moeilijk het out-of-the-box-denken op gang te brengen;
• het gebruik van het kleine, flexibele kader van post-its brengt de creativiteit beter op gang;
• samenwerking met een professionele partner zorgt voor een hoger niveau van de lesstof;
• vreemde ogen dwingen
• door in stappen, tijdens korte, gerichte opdrachten, te creëren gaan leerlingen niet direct met het eerste idee aan de slag;
• door in stappen te creëren, zien leerlingen het aanpassen en weggooien niet als fouten maar als een proces.

Nu verder

FleCk gaat door met de scholen die twee jaar geleden zijn begonnen met de pilot. Met de proeftuinsubsidie die het Flevolandse kenniscentrum voor cultuureducatie onlangs kreeg, wordt de komende jaren een verdere verdieping tot stand gebracht. Naast het pilottraject start een tweede op-maattraject. In maart 2018 begonnen de scholen van Porteum (SVOL) met een eigen ontwerptraject, in het nieuwe schooljaar begint ook het kunstcluster van het Montessori Lyceum Flevoland.

De lokale partners Kubus en Collage die vanaf de start in 2017 met FleCk het avontuur zijn aangegaan, krijgen meer de regie over het vervolg van de pilot. FleCk focust het komend jaar meer op de culturele partners: hoe kunnen we hen enthousiast maken voor het co-creëren van betekenisvol onderwijs met de scholen en hoe kunnen we de design thinking werkwijze overdragen.

Foto’s: Shot by Sylla, Lelystad